6 Cerita Legenda Bahasa Jawa Singkat, Ada Roro Jonggrang hingga Timun Mas

Solo –

Cerita legenda berbahasa Jawa menjadi sebuah teks yang Menarik Perhatian Untuk dibaca Untuk setiap kalangan. Sebagai referensi bacaan, temukan berbagai cerita legenda bahasa Jawa Melewati artikel ini.

Ke Untuk Literatur ‘Be Smart Bahasa Indonesia’ karya Ismail Kusmayadi, dkk., dijelaskan bahwa legenda merupakan sebuah dongeng yang dikenal Memperoleh kemiripan Di mite. Cerita Untuk legenda biasanya Dikatakan benar-benar terjadi, tetapi ada kisah yang cukup sakral Untuk kalangan Komunitas tertentu.

Ke Di Yang Sama, Sugiarti, dkk., Untuk Literatur ‘Prosa (Di Teori, Rancangan, Hingga Penulisan Artikel Ilmiah)’ menjelaskan legenda yang melekat Ke Komunitas biasanya bisa terbentuk Di legenda perseorangan maupun legenda sebuah tempat. Ini dikarenakan kedua bentuk legenda tersebut Disekitar Di kehidupan Komunitas.

Legenda perorangan bisa mengisahkan tentang tokoh lokal yang dipercaya Dari Komunitas Memperoleh kemampuan tertentu. Misalnya saja bisa mendirikan desa atau sosok-sosok begitu disegani Dari kehidupan Komunitas setempat. Lain halnya Di legenda tempat yang sering kali berkaitan Di asal-usul terciptanya sebuah Area.

Tidak hanya berwujud teks Untuk bahasa Indonesia, ada juga sejumlah legenda berbahasa Jawa yang tak kalah Menarik Perhatian Untuk disimak. Dihimpun Di Literatur ‘Cerita Rakyat Jawa Ditengah Untuk Tiga Bahasa’ Dari Balai Bahasa Provinsi Jawa Ditengah dan laman MTs Negeri 4 Sidoarjo, berikut kumpulan cerita legenda bahasa Jawa singkat.

6 Cerita Legenda Bahasa Jawa Singkat

Cerita Legenda Bahasa Jawa #1: Roro Jonggrang

Candhi Prambanan iku salah siji candhi Hindu paling gedhe lan paling endah ing Asia Tenggara, sing dumunung ing Desa Prambanan, Klaten, Jawa Ditengah. Candhi iki dibangun ing abad Hingga-9 Masehi nalika jaman Kerajaan Mataram Kuno, lan saiki dadi situs warisan donya UNESCO wiwit taun 1991. Candhi iki uga dikenal kanthi jeneng Candhi Rara Jonggrang, sing ana gandhengane karo legenda sawijining putri ayu sing jenenge Rara Jonggrang. Candhi iki ora mung megah, nanging uga dadi daya tarik wisata utama ing Indonesia, narik para wisatawan saka mancanegara.

Ing legenda sing dadi asal-usul Candhi Rara Jonggrang, diceritakake manawa Prabu Baka, raja Bangsa Prambanan, nduweni putri ayu sing jenenge Rara Jonggrang. Prabu Baka dikenal minangka raja sing bijaksana lan Bangsa Prambanan berkembang kanthi makmur. Nanging, kerajaan Prambanan kudu ngadhepi ancaman saka Bangsa Pengging sing dipimpin dening Bondowoso, seorang ksatria sakti mandra guna sing duwe pasukan jin. Bondowoso, sing duwe kekuatan supernatur, dijaluk nyerang Prambanan dening Raja Pengging. Konflik Bersenjata Ditengah Bangsa Pengging lan Prambanan ora bisa dihindari, lan nalika Prabu Baka melu Konflik Bersenjata, dheweke banjur tewas dening pusaka Bondowoso sing sakti, Bandung.

Sawise Mendominasi Konflik Bersenjata, Bondowoso dijaluk dening Raja Pengging kanggo ngurus Kraton Prambanan. Nalika ana ing Kraton, Bondowoso ketemu karo Rara Jonggrang lan kepengin ngajak nikah. Rara Jonggrang ora seneng karo Bondowoso amarga dheweke ngerti yen Bondowoso wis mateni bapake. Nanging, amarga rasa wedi karo kekuatan Bondowoso, Rara Jonggrang milih nggoleki cara supaya bisa nolak lamarane kanthi alus. Dheweke banjur ngajokake syarat supaya Bondowoso bisa nggawe sewu candhi lan rong sumur ing semalam.

Bondowoso sing kesengsem karo Rara Jonggrang ora mikir dawa lan langsung ngundang pasukan jin kanggo mbangun candhi-candhi sing dijaluk. Pasukan jin kasebut kanthi cepet nggarap tugas sing ora Bisa Jadi iki. Nanging, nalika proses pembangunan wis meh rampung, Rara Jonggrang nggunakake trik kanggo ngapusi Bondowoso. Dheweke ngatur supaya swara damen lan bau kembang muncul, sing nggawe pasukan jin kira yen esuk wis teka. Para jin banjur mandheg kerja, ninggalake telung candhi lan sumur sing durung rampung.

Bondowoso ngerti yen dheweke wis ditipu, lan amarga nesu banget karo Rara Jonggrang, dheweke ngucapake sumpah marang putri kuwi. Dheweke nglanggar sumpah Rara Jonggrang supaya dadi arca sing ayu banget, sing saiki dikenal minangka Candi Rara Jonggrang. Candi-candi liyane ing Disekitar candhi utama banjur dikenal kanthi jeneng Candi Sewu. Legenda iki ora mung nyritakake asal-usul candhi sing megah, nanging uga dadi Pada penting saka Kearifan Lokal Dunia lan sejarah Indonesia.

Cerita Legenda Bahasa Jawa #2: Jaka Tarub

Ing jaman mbiyen, ana sawijining randha sepuh sing manggon ing desa Tarub. Jenenge Mbok Randha Tarub, lan dheweke ngadopsi bocah lanang sing diwenehi jeneng Jaka Tarub. Jaka Tarub tuwuh dadi pemuda sing gagah lan apikan, nanging seneng urip meneng lan isih durung gelem omah-omah.

Mbok Randha ngarep-arep Jaka Tarub omah-omah, nanging ora let suwe, Mbok Randha seda. Jaka Tarub rumangsa sepi lan kerep nglampahi wektu bebedhag ing alas. Ing sawijining dina, dheweke nemokake tlaga keramat ing Ditengah alas, lan ndelok ana pitu widodari adus ing kono. Jaka Tarub nyolong slendhang salah siji widodari supaya ora bisa bali menyang kahyangan. Widodari kuwi jenenge Dewi Nawangwulan.

Amarga ora bisa bali, Dewi Nawangwulan manut diajak Jaka Tarub lan pungkasane omah-omah karo dheweke. Nawangwulan duwe kasekten: saben dina masak sega mung nganggo sakarung beras cilik. Nanging Jaka Tarub penasaran lan mbukak kukusan, nabrak larangan sing wis diwenehake Nawangwulan. Akibaté, kasekten Nawangwulan ilang lan dheweke kudu masak nganggo beras kaya wong umum.

Sawisé kasektené ilang, Nawangwulan nemokake slendhangé sing disimpen Jaka Tarub. Dheweke nesu lan kuciwa amarga wis dikhianati. Nawangwulan banjur mutusaké bali menyang kahyangan, ning pesen marang Jaka Tarub supaya ngopeni anaké, Nawangsih, kanthi becik. Wiwit dina iku, saben wengi Nawangwulan teka ngsusu anaké saka langit, nanging ora gelem ketemu Jaka Tarub.

Sawisé kuwi, Jaka Tarub dadi wong tuwa sing disegani lan dikenal minangka Ki Ageng Tarub. Dheweke kekancan karo Prabu Brawijaya saka Majapahit lan dipercaya ngasuh salah siji putra raja. Putra iku banjur diangkat dadi anak lan dijenengi Lembu Peteng. Lembu Peteng banjur omah-omah karo Nawangsih, anaké Nawangwulan lan Jaka Tarub. Keturunane Lembu Peteng dadi cikal bakal Ki Ageng Sela, leluhur saka Panembahan Senopati, pangadeg Kasultanan Mataram.

Cerita Legenda Bahasa Jawa #3: Cerita Dewi Lanjar

Crita Dewi Lanjar minangka salah siji legenda saka pesisir lor Jawa Ditengah, utamane ing Area Tegal nganti Pekalongan. Dheweke asale saka wanita ayu jenenge Rara Kuning, sing uripe owah amarga bojone séda nalika isih seger-segere dadi manten. Merga durung duwe anak lan dadi randha enom, dheweke banjur diarani Lanjar, sebutan kanggo wanita sing pisah karo garwane nalika isih enom.

Kuciwane Dewi Rara Kuning amarga ditinggal bojone ndadekake dheweke lunga ngumbara saka papan panggonane. Tekan ing Kali Opak, dheweke ketemu Panembahan Senopati lan Mahapatih Singaranu sing lagi tapa. Ing kono, Dewi Lanjar matur yen dheweke ora kepengin omah-omah maneh lan milih ngumbara kanggo ngilangake rasa sedhih. Panembahan Senopati banjur maringi dhawuh supaya Dewi Lanjar terus mlaku menyang pesisir kidul lan ngadhep Ratu Kidul.

Dene sawisé tekan pesisir kidul, Dewi Lanjar tapa nganti bisa moksa lan ketemu karo Ratu Kidul. Dheweke nyuwun supaya bisa dadi abdine, lan kepareng. Sawijining dina, Ratu Kidul maringi tugas marang Dewi Lanjar kanggo nggodha Raden Bahu, sing lagi mbukak alas Gambiren. Nanging Dewi Lanjar kalah amarga kasektene Raden Bahu, malah banjur ngajeni lan nyuwun supaya Dari manggon ing pesisir lor.

Sawisé njaluk ijin maneh marang Ratu Kidul, Dewi Lanjar banjur milih manggon ing pesisir Pekalongan, tepaté ing gisik Slamaran, lan diyakini nduwèni kraton ana kana. Saiki, legenda iki isih diuri-uri dening Komunitas, lan saben taun dianakake upacara sedekah laut minangka pangeling-eling marang Dewi Lanjar lan kanggo njaluk berkah saka segara.

Cerita Legenda Bahasa Jawa #4: Bledug Kuwu

Nalika Kraton Medhang Kamulan dipimpin déning Prabu Dewata Cengkar sing seneng mangan daging manungsa, rakyat urip ing wedi lan susah. Dumadya Ajisaka, sawijining Brahmana saka Najran, teka menyang Medhang Kamulan lan ngalahaké Prabu Dewata Cengkar kanthi udheng sakti. Prabu Dewata Cengkar banjur malih dadi bajul putih lan mlebu segara kidul. Ajisaka banjur jumeneng dadi raja.

Sawisé iku, Ajisaka ngutus Dora kanggo njupuk keris saka Sembada ing Pulo Majeti, nanging amarga padha setya marang dhawuh, Dora lan Sembada padha mati sawise adu kasekten. Kedadeyan mau banjur diabadèkaké déning Ajisaka lumantar aksara Jawa kang isiné “ha na ca ra ka…” minangka pralambang pangorbanan loro utusane.

Sabanjuré, Ajisaka duwé anak saka Dewi Larasati sing lair saka endhog pitik kate, lan endhog mau netes dadi naga gedhé. Naga kuwi banjur malih wujud dadi Jalma lan dijenengi Jaka Linglung. Kanggo diakoni dadi putrane, Jaka Linglung dikon ngalahaké bajul putih (Dewata Cengkar) ing segara kidul, lan panjenengane Mendominasi lan nikah karo Rêtna Belarong, putri Ratu Kidul.

Jaka Linglung banjur lelungan bali menyang Medhang Kamulan liwat lemah, lan panggonan-panggonan jebulane dadi legenda sumber banyu uyah lan Bledug Kuwu. Pungkasané, Jaka Linglung diangkat dadi pangeran kanthi jeneng Prabu Anom Tunggul Wulung, banjur mretapa lan njelma dadi danyang ing Tunggul Wulung, dene garwane dadi danyang ing Ngembak.

Cerita Legenda Bahasa Jawa #5: Rawa Pening

Ing sawijining dhukuh Ngasem, ana wong wadon aran Endang Sawitri sing urip dhewekan lan ora duwe bojo. Sawijining dina, Endang Sawitri ngandhut lan nalika arep lair, warga padha bingung amarga sing lair ora bayi, nanging naga. Naga mau dijenengi Baro Klinthing, lan banjur bisa dadi manungsa.

Baro Klinthing takon marang biyunge sapa ramane. Biyunge banjur nyaritakake yen ramané iku Raja Ki Hajar Salokantara sing saiki lagi mretapa ing Gunung Telamaya. Baro Klinthing banjur nyusul lan nemoni Ki Hajar. Sawisé nemoni Ki Hajar, Baro Klinthing diwenehi tugas kanggo mbuktekake manawa dhèwèké pancen anak Ki Hajar. Baro Klinthing kasil mlungkeri Gunung Telamaya lan Ki Hajar ngakoni dhèwèké minangka anak.

Sakwise, Baro Klinthing bali menyang dhukuh, nanging warga ora ana sing ngrewangi utawa nresnani dhèwèké. Baro Klinthing banjur ketemu Nyai Latung, sing menehi Kelaparan Global lan ngrewangi dhèwèké. Baro Klinthing nyritakake yen para warga ora ngormati dhèwèké.

Baro Klinthing banjur nancepake sada ing lemah lan ngetokake banyu sing nggegerake padhukuhan. Banyu mau nglelepake dhukuh, lan mung Nyai Latung sing kasil slamet. Padhukuhan mau banjur diarani Rawa Pening amarga banyu sing bening.

Cerita iki ngandhut piwulang babagan pangapura lan balas dendam, serta ngelingake manawa tumindak ora becik marang wong liya bisa nyebabake akibat sing ora dikarepake.

Cerita Legenda Bahasa Jawa #6: Timun Mas

Ana sawijining randha kere jenenge Mbok Srini sing kepengin nduweni anak. Dheweke ketemu karo Buta Ijo sing janji bisa ngabulake kepengene Mbok Srini, nanging kanthi syarat: Mbok Srini kudu nandur wiji timun lan ngrawat kanthi tenan, banjur bayi bakal metu saka woh timun. Mbok Srini nampa syarat iki lan ngrawat timun kanthi apik. Ora suwe, woh timun sing aneh muncul, lan nalika dibukak, ana bayi sing ayu banget jenenge Timun Mas.

Timun Mas tuwuh dadi bocah sing ayu lan apik. Nanging, Buta Ijo muncul lan ngingetake janji supaya Timun Mas dipulangake. Mbok Srini ora gelem, dadi dheweke ngapusi Buta Ijo lan ngjanji yen Timun Mas bakal luwih gemuk rong taun maneh. Buta Ijo percaya lan njanjeni bakal bali maneh rong taun saka saiki.

Sawisé rong taun, Buta Ijo teka kanggo njupuk Timun Mas. Mbok Srini banjur ngirim Timun Mas mlayu lan menehi buntelan. Timun Mas nganggo wiji timun sing diwenehake Mbok Srini, lan sawetara tanduran timun gedhe njeblug lan mbungkus Buta Ijo. Buta Ijo isih bisa lolos, nanging Timun Mas banjur nggunakake cara liya: sebar uyah, sing banjur ngowahi dhuwur dadi segara lan Buta Ijo hampir kedhelep.

Pungkasan, Timun Mas nguncalake terasi, sing ngetokake ledhog panas lan gawe Buta Ijo modar ing kono. Timun Mas bisa nylametake awake dhewe saka ancaman Buta Ijo lan urip tentrem.

Nah, tadi adalah rangkuman cerita legenda bahasa Jawa yang dapat dijadikan sebagai referensi bacaan. Semoga informasi ini membantu, ya!